Cynara scolymus L
Artisjok:
Als je lever een zetje kan gebruiken.
Artisjok wordt erg gewaardeerd omwille van haar verfijnde culinaire kwaliteiten, maar eigenlijk zou de plant nog meer gewaardeerd moeten worden omwille van haar voortreffelijke geneeskrachtige eigenschappen. Daarom moet er ook vaak gebruik van gemaakt worden, je lever zal er je dankbaar voor zijn.
Geschiedenis van de plant
Tegenwoordig is de artisjok alleen nog te vinden als gekweekte plant. De bloembodem wordt vooral in Zuid-Europa als groente gebruikt. Zuid-Europeanen kennen de artisjok in hun eetcultuur. Men eet daar later als wij, en om de vetvertering een zetje te geven, wordt ze vaak als dessert gegeten. In de Middeleeuwen is de artisjok voor allerlei doeleinden gebruikt. Men legde toen al een relatie tussen de artisjok en het functioneren van de lever, bijvoorbeeld door de toepassing bij geelzucht. De eerste wetenschappelijke bewijsvoering voor de stimulerende werking van artisjok op het functioneren van de lever kwam begin 1900 van Franse artsen.
Eigenschappen
Farmaceutisch gezien, behoort de plant bij de zogenaamde bittermiddelen die in sterke mate de eetlust opwekken. In 1957 werd aangetoond dat de galbevorderende werking ontstaat door de cynarine in de plant. Uit onderzoek bleek dat artisjok de taak van de lever stimuleert. Italiaanse onderzoekers vonden dat het cholesterolgehalte in het bloed na het gebruik van artisjok daalde. De bekende Prof. Dr. Weiss meldt in zijn standaardwerk ‘Lehrbuch der Phytotherapie’ dat artisjok werkzaam is bij allerlei leverkwalen en spijsverteringsproblemen, en dat de plant tevens het cholesterolgehalte en het urinezuurgehalte doet dalen.
Belangrijkste bestanddelen
Cynarine, chlorogeenzuur, vrij koffiezuur, looistof, slijm, enzymen, vitamine A, B, C en flavonoïden.
Verwerking
Het verse, bovengrondse deel van de plant wordt verwerkt.
Toepassing
Artisjok verbetert, vooral in combinatie met een aantal andere planten, de leverfunctie, verlaagt het cholesterolgehalte in het bloed en wordt toegepast bij verschillende spijsverteringsproblemen, zoals een opgeblazen gevoel, winderigheid en dergelijke. Fytobell ontwikkelde het middel Cardubell dat een samenstelling is van planten die de lever-en galfunctie verbeteren. Het middel is bijvoorbeeld zeer geschikt om in huis te hebben tijdens de feestdagen. Op momenten dat je lever en gal een extra zetje kunnen gebruiken, bewijst Cardubell goede diensten.
Om zelf te doen
Artisjokthee bij een te hoog cholesterolgehalte: In een halve liter water 20 gram gesneden bladeren gedurende 5 tot 10 minuten koken. Drink elke dag 2 tot 3 kopjes van dit afkooksel.
Artisjokschotel
Snijd de artisjokken aan de onderkant recht af, haal eventueel de buitenste, harde bladeren eraf en was ze zorgvuldig. Doe in een pan met ruim water eerst een lepel sojasaus, daarna de artisjokken, zodat ze half onder water staan en laat het geheel een half uur zachtjes koken. Voor de bereiding van de saus: Selderij wassen en fijn snijden. Twee eetlepels arrowrootmeel (of een ander bindmiddel) aanmaken in koud water en toevoegen aan een deel van het kooknat. Vijf minuten zachtjes laten koken, op smaak brengen met sojasaus en de selderij toevoegen. Serveer de saus in een platte schaal, zodat ieder de artisjokblaadjes erin kan dompelen.
Overgenomen uit i-Sana 2011.