Capsella bursa pastoris L.
Herderstasje:
wonderkruid tegen bloedingen
De natuur heeft buitengewone krachten waar de wetenschap soms geen uitleg voor heeft, maar er alles aan doet om die te kopiëren. Heel veel moleculen in de geneeskunde hebben hun oorsprong te danken aan de natuurlijke versie. Natuurartsen zijn dan ook voorstander van het gebruik van de oorspronkelijke versie, liever dan de scheikundige kopie. Dat is zeker zo met Bursa pastoris, of herderstasje. Het kan bloedingen op heel snelle wijze stelpen. Wie geregeld het veld intrekt en gaat wandelen, of met de kinderen buiten vertoeft, doet er goed aan de plant te leren kennen en ze in de natuur te vinden, want er zijn veel omstandigheden waarin de plant van pas kan komen: een klein ongelukje is gauw gebeurd en dan ben je heel gelukkig dat er herderstasje is.
Geschiedenis van de plant
Capsella bursa pastoris of herderstasje is een bescheiden plantje dat behoort tot de familie der kruisbloemigen (Cruciferae). Gewoonlijk wordt het herderstasje meer als onkruid dan als een medicinaal kruid beschouwd, maar toch wordt de plant zowel in de oosterse als in de westerse kruidengeneeskunde gebruikt.
De hartvormige doosvruchten lijken op de leren beursjes die vooral schaapherders in de Middeleeuwen aan de riem hadden hangen (Capsella = doosje, bursa = beurs en pastoris = van de herder).
In Engeland wordt het herderstasje ook wel ‘moederhart’ genoemd. Dit geeft aan dat het een nuttig kruid is voor vrouwenkwalen. De plant werd en wordt vooral gebruikt als bloedstelpend middel bij (baarmoeder)bloedingen. Hippocrates (460 – 377 v.C) gebruikte het kruid al als middel voor de baarmoeder.
En in de eerste wereldoorlog werd herderstasje gebruikt om bloedende wonden te behandelen.
Eigenschappen
Herderstasje wordt in de natuurgeneeskunde gebruikt voor volgende eigenschappen: bloedstelpend, baarmoedersamentrekkend en ontstekingswerend.
Belangrijkste bestanddelen
Over de bestanddelen van deze plant is door deskundigen veel strijd gevoerd. Sommige wetenschappers waren van mening dat de bloedstelpende werking te danken was aan een schimmel die vaak op het herderstasje aanwezig is (Albugo candida). Andere waren van mening dat de inhoudsstoffen van de plant zelf voor de werking verantwoordelijk waren.
Twee Japanse onderzoekers, K. Kuroda en K. Takagi, hebben vastgesteld dat bepaalde peptiden in de plant bloedstelpende en baarmoedersamentrekkende effecten hebben. Andere bestanddelen zijn: flavonglycosiden en kaliumzouten.
Verwerking
Hoewel de plant gedurende het gehele jaar te oogsten is, wordt het inzamelen in de lente aanbevolen. Het bovengrondse deel van de bloeiende plant wordt geoogst en vers verwerkt.
Toepassing
Bursapastoris kan worden toegepast bij een menstruatie met te veel of langdurig bloedverlies en bij lichte baarmoederbloedingen tijdens de puberteit en de overgang. Verder kan ze worden gebruikt tegen geregeld terugkerende neusbloedingen.
Het is wel belangrijk om bij terugkerende of aanhoudende bloedingen altijd een arts te raadplegen.
Om zelf te doen
Herderstasjesthee bij (menstruele) bloedingen: giet op 50 gram gesneden bloeiende plant een halve liter kokend water. Laat dit 15 minuten trekken. Drink hiervan verspreid over de dag 1 tot 2 kopjes. Begin een week tot 10 dagen voor de menstruatie met de kuur.
Herderstasjestinctuur tegen bloedingen, diarree: Giet op 20 gram gesneden kruid 200 ml alcohol (60%) en laat het geheel 10-14 dagen trekken. Drink hiervan na filteren 1-3 keer per dag een theelepel tinctuur in een glas water. Bij menstruele bloedingen een week tot 10 dagen voor de menstruatie met de kuur beginnen. De tinctuur bereikt pas na ongeveer 3 maanden haar maximale werkzaamheid.
Aftreksel tegen neusbloedingen: giet een liter kokend water op twee handen vol rozetten. Laat dit anderhalf uur trekken. Doordrenk een propje watten met dit aftreksel en doe dit in het neusgat.
In de hand houden is al genoeg…
Over het herderstasje is in de loop der eeuwen geregeld geschreven. Hildegard von Bingen, de “heilig verklaarde kloosterlinge” uit ca. 1150, beschreef in haar boeken het herderstasje onder de naam bloedkruid. Zij gebruikte het uitwendig door gekneusde bladeren op de wond te leggen. Een kruidenboek uit 1485 zegt over het herderstasje: “Om Nesebloedinghen te stoppen het voorgekneusde Blad in het bloedende Nesegat steecken…”. Het zou zelfs zo sterk werken dat bij neusbloedingen niets anders gedaan hoefde te worden dan een herderstasje in de hand te houden.
Overgenomen uit i-Sana 2015.