Salvia officinalis L.
Echte Salie:
een echte tovenaar in uw tuin
Hoe kan iemand nu doodgaan, als hij salie in de tuin heeft staan? Deze bewering was lang de overtuiging van kruidenkenners in de Middeleeuwen, want de werking van extracten en thee van salie was zo uitgebreid en zo doeltreffend, dat het bijna als een mirakelmiddel werd beschouwd voor vele kwalen. Dat is het vandaag ook wel nog een beetje, want door onze huidige kennis weten we dat er verschillende inhoudsstoffen zijn die samenwerken. Daardoor is salie niet enkel zweetdrijvend en ideaal als men zweetvlagen wil bekampen, daardoor ook prachtig voor vrouwen in de menopauze, maar ook ontsmettend en helend voor problemen in de mond, met het tandvlees en voor de spijsvertering. Kortom, iemand die een beetje tuin heeft, zou er toch baat bij hebben daar ook salie in te planten.
Geschiedenis van de plant
Echte salie heeft een eeuwenoude reputatie als een veelzijdig heilzaam kruid. Al in het oude Egypte werd hij bij vrouwenkwalen gebruikt. De veelzijdigheid van deze plant werd door de Griekse Hippocrates geroemd. De geneesheren Plinius en Galenus gebruikten de plant onder andere tegen keelpijn, tandvleesproblemen, bronchitis, onregelmatige menstruatie en leveraandoeningen. Niet alleen bij het gewone volk, maar ook bij de adel stond salie hoog in aanzien, zelfs zodanig dat de plant werd vereenzelvigd met rijkdom en niets doen (Jan Salie geest). De roem van salie ging zelfs zo ver dat de school van Salerno, dat in de late Middeleeuwen lange tijd de belangrijkste bron van medische kennis in West-Europa was, deze boute bewering deed: “Waarom zou een mens sterven als hij salie in zijn tuin heeft?”
Salie kwam oorspronkelijk voor in landen rond de Middellandse Zee, maar is door de eeuwen heen zo bekend geworden dat hij overal ter wereld voorkomt, hetzij in het wild of dat men hem kweekt. Zo werd salie in de 17de eeuw in Noord-Amerika ingevoerd waar indianen aldaar van de wortel een zalf voor huidproblemen maakten.
Eigenschappen
De samenwerking van de verschillende inhoudsstoffen verklaart de goede werking bij vele aandoeningen. Salie is zweetremmend bij overmatig transpireren. Volgens Dr. med. H. von Braun werkt Salvia zowel door kalmering van het centrale warmtecentrum, alsook door de remmende invloed op de zweetdrijvende kliertjes.
De plant is ontstekingswerend in mond- en keelholte doordat de etherische olie een desinfecterende werking heeft.
Bovendien heeft de plant een gunstig effect op het spijsverteringskanaal, bevordert de menstruatie, is fyto-oestrogeen waardoor het hormonaal evenwicht bij de vrouw wordt ondersteund, en is uitwendig toegepast wondhelend.
Verwerking en toepassing
De bladeren van de plant worden net voor de bloei geoogst en vers verwerkt.
Toepassing:
– Ter voorkoming van tandvleesontsteking, het tandvlees met Salvia masseren.
– Ter voorkoming van infectie na tand- of kiesextractie en tijdens ontstekingen in mond- of keelholte ermee spoelen.
– Verder kan de plant worden gebruikt tegen overmatige transpiratie. De werking is snel (binnen 2 uur na gebruik) en blijft lang aanhouden (2 tot 6 dagen).
Om zelf te doen
Salietinctuur bij mond- en keelaandoeningen, overmatige transpiratie: Voeg aan 25 gram gesneden bloeiende plant een kwart liter alcohol (ca. 60%) toe. Veertien dagen laten trekken en elke dag 3 keer 10 tot 20 druppels in wat water innemen.
Saliethee bij uitputting, keelaandoeningen: Giet op 10 tot 15 gram gesneden bloeiende plant een kwart liter kokend water en laat het geheel 10 minuten trekken. Drink hiervan verdeeld over de dag 3 kopjes langzaam op. De thee is ook als gorgelmiddel te gebruiken.
Saliewijn bij zwakke spijsvertering: Voeg aan 50 gram gesneden salieblad 0,7 liter goede rode wijn toe en laat het geheel 2 weken trekken en zeef het af. Gebruik hiervan elke dag 1 likeurglaasje voor de maaltijd.
Overgenomen uit i-Sana 2014.