Plantago lanceolata L.

Smalle weegbree:

Hemels “onkruid” tegen oorpijn en hoest

We staan er misschien niet altijd bij stil, maar de natuur en onze directe omgeving wemelt van natuurlijke geneeskracht, een hemels cadeau dat vaak niet genoeg naar waarde wordt geschat. Een plantje dat we dagelijks kunnen zien in grasbermen en weilanden is de weegbree of Plantago. Het komt zo vaak voor dat we het als onkruid beschouwen terwijl het al van in de vroege middeleeuwen bekend was omwille van zijn geneeskracht: bij oorpijn, keelpijn en hoest. Zelfs tegen bacteriën kan het worden ingezet. Je kan het gemakkelijk plukken en zelf verwerken. Toch is hier en daar wat voorzichtigheid gewenst.

Geschiedenis van de plant

Ondanks storende ingrepen door de mens in de natuur en de natuurlijke leefomgeving van bepaalde planten, zijn er toch altijd planten die overleven. Zo verdraagt Plantago het voortdurend vertrappen en andere storende handelingen van de mens. De plant komt dan ook in heel Europa voor langs wegen, op droge grazige plaatsen, op grasvlakten en in duinvalleien. Maar ook in Noord- en Centraal-Azië tot aan de Himalaya en in Noord-Afrika. Het is een overblijvende plant die 20 tot 40 centimeter hoog wordt. In de oudheid werd vooral de brede of grote weegbree (Plantago major) gebruikt, terwijl tegenwoordig het gebruik van de smalle weegbree (Plantago lanceolata) in de belangstelling staat. Dit is een gevolg van de toegenomen kennis van de inhoudsstoffen. Opvallend is dat de plant in de oudheid veel gebruikt werd bij beten van dieren, steken van allerlei insecten zoals giftige spinnen, wespen en bijen; bovendien bij steken van schorpioenen, slangenbeten en bij slecht helende wonden. Maar ook de indicaties die tegenwoordig voor Plantago gelden, waren destijds bekend.

Eigenschappen

De plant is vooral werkzaam tegen bepaalde bacteriesoorten (de zogeheten Staphylococcus aureus en Streptococcus beta-haemolyticus). Om deze reden wordt de plant toegepast bij aandoeningen van de bovenste luchtwegen en oorklachten. Verder bevordert ze het ophoesten van slijm en beschermt ze het slijmvlies. Smalle weegbree heeft echter ook een minder prettige eigenschap. Het stuifmeel is namelijk één van de ergste verwekkers van hooikoorts!

Verwerking

Het bovengrondse deel van de plant wordt gebruikt in de natuurgeneeskunde.

Toepassing

Plantago is een plant die inwendig wordt gebruikt tegen hoesten en bacteriële infecties. Uitwendig kan ze worden toegepast als ondersteunend middel bij oorpijn en uitwendige oorontsteking.

In combinatie met een aantal andere planten, waaronder baardmos, wordt ze toegepast bij infecties van de bovenste luchtwegen.

Om zelf te doen

Plantago of weegbreesap kan worden gebruikt bij wonden en huidaandoeningen en bij oorpijn: snijd een hoeveelheid verse planten fijn en stamp ze in een vijzel. Pers het sap uit door het mengsel in een sterke doek (bijvoorbeeld een theedoek) uit te wringen. Hiervan enkele druppels in het oor druppelen of op gesloten wonden toepassen met behulp van een kompres.

Weegbreetinctuur bij insectenbeten: giet het sap of tinctuur van de smalle weegbree op watten. Direct op de gekwetste plaats leggen en enige malen herhalen.

Weegbreesiroop bij hoesten en astma: voeg aan 100 ml vers sap 100 gram suiker toe. Kook dit langzaam in tot de gewenste stroopdikte. Neem hiervan elke dag 3-5 theelepels.

 

OPGEPAST: Wanneer er een gaatje in het trommelvlies zit, kunnen druppels het gevoelige middenoor beschadigen. De huisarts kan dit eenvoudig vaststellen. Wanneer het trommelvlies intact is, kan dit advies zonder problemen worden toegepast.

 

 

Rijk aan legendes

In Australië en Nieuw-Zeeland wordt weegbree “de voet van de Engelsman” genoemd. Volgens een legende groeide overal waar een Engelsman zijn voet neerzette, een weegbreeplantje.

Een heel andere legende verhaalt van een jong meisje dat aan de kant van de weg zat te wachten op haar geliefde die niet kwam opdagen. Zij bleef echter wachten, tot zij veranderde in de bermplant weegbree, die in het Engels ook wel waybroad wordt genoemd. Het Engelse waybroad betekent echter letterlijk: “bermhoer”.

 

Overgenomen uit i-Sana 2013.