Eucalyptus globulus Labill. of koortsboom
Eucalyptus:
brengt ’n beetje zomer in onze luchtwegen
In deze periode van het jaar hebben veel mensen te lijden van problemen aan de luchtwegen: verkoudheden, irritatie van de luchtpijpen, keelpijn enz. Normaal verdwijnen deze irritante problemen vanzelf, voor wie gezond is en over een goed immuniteit beschikt, maar het kan ook anders. Wie zich niet verzorgt en al kwetsbaar was, loopt het risico dat de prikkelhoest zich vastzet, een chronische bronchitis wordt wat later zelfs aanleiding kan geven tot emfyseem. Wie daarenboven rookt, loopt dubbel risico, want emfyseem is geen kleinigheid en komt vooral bij rokers voor. Een moeilijk moment dus voor wie last heeft aan de luchtwegen. Maar gelukkig snelt de natuur ons ter hulp en wel dankzij een plant waarvan de geur ons aan zomerse en zuiderse vakanties en landschappen doet denken: eucalyptus. En op die manier wordt het eigenlijk weer een beetje zomer in onze luchtwegen, want eucalyptus is in de natuurgeneeskunde niet meer weg te denken en heeft daar grote waarde.
Geschiedenis van de plant
Deze snelgroeiende boom kan wel 3 meter per jaar groeien en komt van oorsprong uit Australië en Tasmanië. De aboriginals in Australië hebben eucalyptus altijd als remedie tegen koorts gebruikt. Ze gebruikten zowel de schors, het hars als de bladeren, o.a. bij luchtwegproblemen, koorts en dysenterie. Het rode hout werd voor de kielen van schepen en in verven gebruikt.
In de negentiende eeuw werd de boom door de directeur van de Hortus van Melbourne in het Westen geïntroduceerd en sindsdien wordt de boom in Zuid-Europa en Noord-Amerika gekweekt. De boom kan een hoogte van 60 meter bereiken en heeft roze-witte bloemen. De boom wordt in bepaalde gedeelten van Afrika vaak gebruikt voor de drooglegging van moerassen. Hij gebruikt erg veel vocht waardoor de broedplaatsen van de koortsmuggen (Anopheles) verdwijnen. De olie werkt antiseptisch en werd vroeger al toegepast bij tuberculose en cholera-epidemieën.
Eigenschappen
Eucalyptus gaat ontstekingen in de luchtwegen tegen doordat ze de groei van schadelijke bacteriën en parasieten tegengaat, en virusremmend en schimmelwerend is. De plant bevordert de doorbloeding van de slijmvliezen, ontzwelt de slijmvliezen, is slijmoplossend, bevordert het ophoesten van slijm, en brengt hoest tot bedaren. Kortom, een zeer waardevolle plant in natuurlijke producten die luchtwegproblemen helpen oplossen.
Vaak worden borst en hals met de olie ingewreven. De olie wordt dan door de huid opgenomen en via de longen weer uitgescheiden. De antiseptische activiteit van eucalyptusolie is sterker dan op grond van het gehalte aan eucalyptol mag worden verwacht. Ook in dit geval blijkt weer dat de werking van het totale extract (werkzame stoffen, hulpstoffen en zogenaamde ballaststoffen) niet volledig overeenkomt met het effect van bepaalde, geïsoleerde inhoudsstoffen. Dit pleit dus voor een van de principes van de fytotherapie, namelijk om de plant (of delen ervan) zoveel mogelijk compleet te gebruiken.
Bestanddelen
Etherische olie met 70-95 % eucalyptol, looistoffen, flavonoïden, fenolzuren en triterpenen.
Verwerking
De volwassen bladeren van oudere bomen zijn het rijkst aan etherische olie en worden in de zomer geplukt en vervolgens gesneden. Door middel van waterdampdestillatie wordt de eucalyptusolie gewonnen.
Toepassing
Eucalyptus wordt veel toegepast in middelen voor de keel en de luchtwegen. Eucalyptusolie kan, vooral in combinatie met een aantal andere oliehoudende planten, worden ingeademd via een dampbad (enkele druppels in een halve liter heet water), of met behulp van een inhaleerapparaat en heeft dan een gunstige werking bij neusverkoudheid, voorhoofdsholte- en bijholteontsteking en bronchitis.
Bij hoofdpijn kan men enkele druppels op de slapen wrijven. Dit geeft een verkoelend effect en leidt tot een verminderde pijngewaarwording (pas op dat het niet in de ogen terecht komt).
Overgenomen uit i-Sana 2011.