Arnica montana L.
Valkruid:
Perfecte heelmeester bij stoten en kneuzingen
De natuur is een wonder. Dat merk je niet enkel als je tijdens een ontspannen vakantie of snipperdag rondwandelt, in de tuin kuiert of actief bezig bent in de natuur. Het is niet alleen mooi om te zien, het is ook echt nuttig, want deze “apotheek van God” zoals sommigen het noemen biedt soelaas voor talrijke problemen. neem nu het valkruid, waarvan de werking door de naam alleen al duidelijk wordt. Als je tijdens een bergwandeling last krijgt van stoten of kneuzingen, dan ben je gelukkig als er valkruid in de buurt staat.
Geschiedenis van de plant
Valkruid, ook wel wolverlei genoemd, behoort tot de familie der Asteraceae en komt hoofdzakelijk voor in het bergland van de Alpen, Apennijnen en Pyreneeën. In Nederland en België is Arnica of valkruid zeldzaam. Het woord ‘Arnica’ komt van het Griekse ‘arnakis’, dat ‘lamspels’ betekent en dat duidt op de zachtbehaarde omwindselblaadjes van bloemen.
Al heel lang is de bijzondere werking van de plant bekend. Naar verluidt schreef Hildegard von Bingen reeds in de 12e eeuw als eerste over de gunstige werking bij kneuzingen. Vooral in Oostenrijk en Duitsland werd Arnica vanaf de 16e eeuw populair voor verstuikingen, kneuzingen en verwondingen. Ze kreeg hierdoor de bijnamen als ‘valkruid’ en ‘wondkruid’. Maar ook werd een positief effect opgemerkt bij angina pectoris (hartkramp). Zo gebruikte Goethe Arnica op hoge leeftijd.
Arnica montana is in veel landen een beschermde plant. Het kost moeite om aan de juiste hoeveelheid grondstoffen te komen om heilzame middelen van goede kwaliteit te vervaardigen. Hierdoor worden vaak vervalsingen van Arnica in heilzame middelen verwerkt. Een van de bekendste vervalsingen is de ‘Mexicaanse Arnica’ (Heterotheca inuloïdes) die onder meer de voor de werking belangrijke sesquiterpeenlactonen mist.
Eigenschappen
Bij uitwendige toepassing van de bloem werkt de plant ontstekingsremmend, ontsmettend en pijnstillend bij ontstekingen. Het bloed en weefselvocht die door een verstuiking, kneuzing of bloeduitstorting zijn uitgetreden, worden versneld afgevoerd. De perifere doorbloeding wordt verhoogd door het vaatverwijdende effect. Ook haar wondhelende eigenschappen zijn bekend. Om die reden is Arnica een waardevol eerste hulpmiddel bij kneuzingen en blessures.
Bij inwendige toepassing van de wortel wordt de doorbloeding van de hartkransslagaders verbeterd en vindt een toename van het slagvolume van het hart plaats. Tevens heeft de plant een krampopheffend effect op de hartkransslagaders en doet ze de weerstand in de kleine bloedvaten afnemen.
Verwerking
De bloemen worden vers verwerkt. De wortel wordt eerst gedroogd en dan verwerkt.
Toepassing
Arnica flores (alleen uitwendig te gebruiken) vermindert de zwelling als gevolg van stoten (bloeduitstorting), kneuzing, verrekking of verstuiking en werkt pijnstillend. Belangrijk is een snelle behandeling met Arnica flores, bijvoorbeeld bij het veel voorkomende probleem van ‘vingers tussen de deur’. Behandel de aangedane plek geruime tijd elke 10 minuten. Hetzelfde geldt natuurlijk voor andere kneuzingen en verstuikingen. Geruime tijd en regelmatig Arnica flores opbrengen, of als kompres.
Vooral samen met bepaalde andere planten ondersteunt de Arnicawortel de hartfunctie en verbetert de conditie van de vaatwanden. Verder stimuleert het de doorbloeding van de kleine bloedvaten.
Opmerking
Bij langdurig uitwendig gebruik van Arnica kan er een zekere irritatie ontstaan met blaarvorming, ontsteking en pijnlijke jeuk. Sommige patiënten (vaak roodblond) reageren allergisch op Arnica, zowel bij in- als uitwendig gebruik.
Overgenomen uit i-Sana 2013.