Alchemilla vulgaris L.

(vrouwenmantel)

 

Geschiedenis van de plant

De Latijnse naam ‘Alchemilla’ verwijst naar het gebruik van de plant door alchemisten (dit woord is afgeleid van het Arabische woord ‘alkemelyeh’, wat ‘kleine magiër’ betekent). De alchemisten verzamelden de druppels die ’s morgens op de plant lagen, deels door de dauw veroorzaakt, en voor een deel door de plant zelf. Dit “hemelwater” was een van de ingrediënten in hun zoektocht naar een levenselixer dat alle ziekten zou kunnen genezen. De soortnaam ‘vulgaris’ betekent “gewoon”, ter onderscheiding van andere Alchemilla-soorten.

Gedurende de hele vijftiende en zestiende eeuw heeft de plant de reputatie gehad dat zij de maagdelijke staat van vrouwen herstelde, en door ouderdom en kinderen verslapte borsten weer in volle glorie te herstellen. Ook werd ze gebruikt bij overdreven menstruele bloedingen, menstruatiepijn, witte vloed en tijdens de menopauze.

In diezelfde periode was vrouwenmantel op slagvelden een populair wondmiddel om bloedende wonden te stelpen en te helen. Hiertoe werden de bladeren gekneusd aangebracht.

De 17e eeuwse Culpeper beschouwde vrouwenmantel als wondkruid voor in- en uitwendige wonden, ontstoken wonden en bloedende wonden.

Eigenschappen

Vrouwenmantel is zeer rijk aan looistoffen. Vooral aan deze rijkdom dankt ze haar effecten. Ze werkt samentrekkend, bloedstelpend en infectiewerend. Tevens herstelt ze het weefsel van de baarmoeder en het vaginaal slijmvlies. Ze wordt ook wel de tonicum voor de baarmoeder genoemd.

Vanwege de rijkdom aan looistoffen werkt de plant ook samentrekkend op het maagdarmslijmvlies.

Verwerking

De bladeren van de plant worden geoogst en verwerkt tot extract.

Toepassing

Vrouwenmantel ondersteunt het herstel van de baarmoeder na de bevalling. Ze werkt regulerend en bloedstelpend bij hevige menstruatie en andere bloedingen, stimuleert een te zwakke menstruatie, en wordt toegepast bij menstruatiepijn en PMS. Maar ook bij allerlei nerveuze aandoeningen van de vrouwelijke geslachtsorganen tijdens de menopauze. Tevens vindt de plant toepassing bij infecties van de baarmoeder en eierstokken, en bij witte vloed. Tijdens de bevalling bevordert vrouwenmantel de vruchtuitdrijving en stelpt het de nabloeding (ook bijvoorbeeld na een operatie aan een verzakking).Dit kruid is een lid van de Verbena-familie. Vitex agnus castus is een kruid dat in de geschiedenis al door diverse kruidkundigen is beschreven en de peperachtige vruchten worden dan ook al tweeduizend jaar toegepast. Vitex agnus castus behoorde tot de gerespecteerde planten uit de oudheid en is beschreven in de werken van Hippocrates, Dioscorides en Theophrast.
Het verhaal gaat dat middeleeuwse monniken op de gedroogde bessen van monnikspeper (Vitex agnus castus) kauwden om de geslachtsdrift in toom te houden. Dit verhaal is niet bevestigd met wetenschappelijk onderzoek; het is niet aangetoond dat monnikspeperbessen libidoverlagend werken. Wel is gebleken dat monnikspeperbes een harmoniserende invloed heeft op de (vrouwelijke) hormoonhuishouding.

Vanwege het samentrekkende effect op het maagdarmslijmvlies wordt Alchemilla ook gebruikt bij milde, acute diarree.

 

Overgenomen uit i-Sana 2016.